BETON VİBRATÖRLERİ KONUSUNDA HABERLER

Beton kullanıcısı TS 1247 (normal hava koşullarında beton yapım, döküm ve bakım kuralları) ve TS 1248 (anormal hava koşullarında beton yapım, döküm ve bakım kuralları)’na göre şantiyede beton bakımını yapmalıdır.

Çünkü yapılan araştırmalarda bakımı yapılmamış betonların veya iyi sıkıştırılmamış betonların dayanımlarının düşük olduğu ve çevre etkilerine dayanıksız olduğu gözlemlenmiştir.

Betonun yerleştirilmesinde dikkat

Beton Yerleştirilmeden Önce Yapılacaklar

• Betonun yerleştirme yöntemi ve beton döküm süresi önceden belirlenmelidir
• Kalıplar sağlam, temiz ve yağlanmış olmalıdır
• Yer betonu dökülecekse zemin sıkıştırılıp nemlendirilerek döküme uygun hale getirilmelidir
• Beton teslim alınırken irsaliye fişinden başlanarak istenmiş olunan ürünün özelikleri kontrol edilmelidir.

Beton kalıba yüksekten dökülmemelidir (en fazla 1.5 metre). Bu ayrışmaya ve kalıbın patlamasına neden olur

Beton Yerleştirilmesi Sırasında Yapılacaklar

• Beton yatay tabakalar halinde dökülmelidir
• Kolon ve perde gibi düşey elemanlar en az üç defada doldurulmalıdır
• Beton yerleşeceğe yere en yakın bölgeye dökülmelidir
• Betonu sıkıştırmak için vibratör kullanılmalıdır. (Yeni Deprem Yönetmeliği’nde vibratör kullanımı zorunlu kılınmıştır)
• Vibratör ucunu beton içerisine hızlıca daldırmak ve betondan yavaşça çıkarmak gerekir.
• Beton dökümünden önce gerekli güvenlik önlemlerinin sağlanması gerekir.
• Kalıplara kesinlikle vibratör ucu temas etmemelidir
• Vibratör betona düşey olarak daldırılmalı ve daldırma aralığı vibratörlerin etki yarıçaplarına bağlı olarak 45-50 cm’i geçmemelidir.
• Titreştirilen bölgeler birbirlerine örtüşecek şekilde vibrasyon yapılmalıdır. Vibrasyon esnasında vibratörün her defasında bir önceki tabakaya 10 cm kadar girmesi tabakaların kaynaşmasını sağlar.
• Vibratör, betonu yatay yönde taşımak için kullanılmamalıdır.
• Vibratör ucu taze beton içerisinde çok kısa veya çok uzun süre ile tutulmamalıdır.
• Az, aşırı ya da yanlış vibrasyon uygulaması sonucu betonun içerisindeki ince ve kaba malzemeler birbirinden ayrışır. Betonun homojenliğinin bozulduğu bu duruma ayrışma (segregasyon) denir. Bu durumun oluşmasından kaçınılmalıdır.

Vibrasyonda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:

• 1. Vibratör ucunu beton içerisine hızlıca daldırmak ve betondan yavaşça çıkarmak gerekir
• 2. Kalıplara kesinlikle vibratör ucu temas etmemelidir
• 3. Vibratör betona düşey olarak daldırılmalı ve daldırma aralığı vibratörlerin etki yarıçaplarına bağlı olarak 45-50 cm’i geçmemelidir.
• 4. Titreştirilen bölgeler birbirlerine örtüşecek şekilde vibrasyon yapılmalıdır. Vibrasyon esnasında vibratörün her defasında bir önceki tabakaya 10 cm kadar girmesi tabakaların kaynaşmasını sağlar.
• Vibrasyon uygulamasında kullanılan vibratör tabaka da 10 cm girilerek vibrasyon işlemi yapılmalıdır. Tipi beton tabaka kalınlığına göre seçilmelidir.

Not: Betonda hava içeriğinin %1 artması beton dayanımını yaklaşık %5-6 azaltır.

Beton Yüzeyinin Bitirilmesi: Sıkıştırma işleminde sonra çevresel etkiler nedeniyle rötre çatlakları oluşur. Betonun hala plastik kıvamda ise yeniden vibrasyon uygulaması yapılması faydalıdır. Ayrıca kolonlarda 50-60 cm’lik tabaka yeniden vibrasyona tabi tutulabilir. Bu bölge üzerinde yeterli ağırlık olmadığından sıkışması daha zordur.

Düşey yüzeyler genellikle kalıp ile temas halinde olduklarından istenen yüzey kalitesine göre değişen kalite ve tipte kalıplar kullanılır. Bazen kalıp alındıktan sonra yüzeye el veya makine ile ek bitirme işlemleri uygulanabilir. Çoğunlukla yatay yüzeyler ve bazı eğik yüzeyler kalıpsız bitirilirler. Bu şekilde yapılan bitirme işleminde bazen makine yöntemleri de kullanılabilir.

Soğuk ve sıcak havada beton dökümüYağışlı hava koşullarında özellikle saha ve tabliye beton dökümleri önlem alınamıyorsa ertelenmelidir ya da önceden uygun önlemler (beton döküm alanının dış ortamdan izole edilmesi ve ısıtılması gibi) alınabiliyorsa devam edilebilir. Daha önceden zeminin temas yüzeylerinin ve kalıbın yalıtılması ya da ısıtılması gerekebilir. Şantiyede, betonu yerleştirirken ya da yerleştirdikten sonra erken yaşta donmaya karşı koruyacak gerekli malzeme ve ekipman bulundurulmalıdır. Genelde yalıtkan battaniyeler ve plastik örtüler kullanılır. Köşe ve uç noktalar ısı kaybına en hassas yerlerdir ve daha fazla önlem gerektirirler. Koruyucu ısı yalıtım malzemeleri kaldırılırken ani sıcaklık değişimi olmamasına dikkat edilmelidir.Birbirini izleyen üç günlük sıcaklık ortalamasının +50°C’den az olması durumunda soğuk havaya karşı önlemler alınması gerekir. Beton sipariş edilirken hava koşullarının betona etkisi düşünülmelidir. Gelen betonun sıcaklığı kontrol edilmelidir.

Sıcak Havada Beton Dökümü

Birbirini izleyen üç günlük sıcaklık ortalamasının +30°C’den fazla olması durumunda sıcak havaya karşı önlemler alınması gerekir. Sıcak havada beton dökümünde dikkat edilmesi gereken en önemli husus betonun su kaybetmesinin engellenmesidir. Alınması gereken önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Beton dökülecek zemin ıslatılıp suya doygun hale getirilir. Bu sayede taze betondaki suyun zemince emilmesi engellenir
• Kalıplar ve donatılar nemlendirilir
• Aşırı rüzgar var ise döküm yeri etrafına rüzgar kırıcı yerleştirilebilir
• Gölgelik kullanılarak beton güneş ışığından korunabilir
• Tüm işçiler ve gerekli ekipmanlar beton dökümü için hazır olmalıdır
• Gün içinde sıcaklığın azaldığı saatlerde beton dökümü yapılmalıdır
• Beton sıcaklığı sürekli olarak kontrol edilmelidir
• Aşırı vibrasyon yapılmamalıdır
• Döküm en kısa sürede gerçekleştirilmelidir
• Bitirme işlemi yüzeyde terleyen su kalmayınca hemen yapılmalıdır
• Beton yüzeyinin kurumasını önlemeye yönelik önlemler hemen alınmalıdır.

Dikkat Edelim

Özellikle sıcak hava koşullarında önceden tedbir alınmadığı takdirde hazır beton, santralden şantiyeye gelinceye kadar ve döküme başlayacağı zamana kadar buharlaşma nedeniyle karışımındaki sudan kaybeder. Bu kayıp betonun işlenebilirliğini azalttığı gibi uygulamalarda zorluklara neden olur. Bu durumdan kurtulmak için iki yol vardır:

Doğru: Santralde sıcak hava koşulları dikkate alınarak su ve katkı ayarlaması yapılır. Gerekirse şantiyede akışkanlaştırıcı katkı katılabilir.

Yanlış: Şantiyede reçete dışında betona su katılır.

Betona şantiyede katılacak her litre su o an için betonun işlenebilirliğini kolaylaştırsa da su/çimento oranı artacağından dolayı betonda daha çok boşluk oluşur. Bu da betonun zayıf, geçirimli ve dayanıksız olmasına neden olur.

Betona eklenen suyun buharlaşan suyun yerine geçtiğini düşünmek yanlıştır. Betonda belli bir süre sonra hidratasyon reaksiyonu başlayacağı için karışımdaki suyun etkisi ile sonradan katılan suyun etkisi çok farklı olacaktır.

Güvenli Yapılarda Huzurlu Yaşamak İçin “Hazır Beton Ve Uygulamalarına” Dikkat Edelim.